Pročitaj mi članak„…Kome ćemo ići: evropskom čoveku ili svetosavskom bogočoveku? – to je izbor pred koji nas stavlja Sveti Sava. (Sveti Justin (Popović), 1894-1979)
„Zahvaljujući svojoj crkvi i kulturnom nasleđu, Srbi su uspjeli da pobijede svoje neprijatelje, ujedinjujući se, stičući nacionalnu svijest i osvajajući slobodu.“ (Gabrijel Mije (Gabriel Millet, 1867-1953, francuski vizantolog, estetičar i istoričar umjetnosti)
„Sveštenici vam nijesu bili niti jesu crkveni ljudi, već vatreni rodoljubi sa svim vrlinama i manama vašeg naroda.“ (Rudolf Arčibald Rajs (Rudolph Archibald Reiss), 1875-1929, švajcarski kriminolog, hemičar i univerzitetski profesor; o Srbima)
„…Srpska pravoslavna crkva, kao temelj i stožer srpskog naroda, napadnuta je (sa Zapada)…i kao ideološki i mobilizacioni faktor bezbednosti, i kao duhovna potka našeg nacionalnog svetosavskog duha i tradicionalnih porodičnih vrednosti…politički se pokreće „pitanje“ tomosa za „crnogorsku“, „makedonsku“, „hrvatsku“…“crkvu“…“ (Hadži Slobodan Stojičević, ekonomista, prevodilac, novinar, specijalista za mrežnocentrični rat; časopis „Pečat“, broj 678/2021)
„Srbi mogu da opstanu i bez države i bez vojske, ali ne mogu bez Svetog Save i svetosavske narodne crkve.“ (Ivo Pilar, 1874-1933, hrvatski geopolitičar, pravnik i istoričar izrazito antisrpskog opredjeljenja)
*
U saopštenju sa zasijedanja Svetog arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne crkve (SPC), koji je održan od 14-20 maja ove godine, navedeno je da je „Sabor donio odluku o dodjeljivanju kanonskog otpusta jerarhije ove autonomne crkve (Pravoslavne ohridske arhiepiskopije -POA) od SPC i njenom integrisanju u Sinod MPC (Makedonske pravoslavne crkve) u skladu sa sveštenim kanonima i ustavima dvije pomjesne crkve, kao i ranijim dogovorom sinoda sve tri crkvene strukture.“
Nedugo prije toga, a po dogovoru sa čelnim arhijerejima SPC, 25.aprila 2023.godine, Sinod tzv. Makedonske pravoslavne crkve (MPC), odlučio je da pokrene proces ujedinjenja sa POA.
Time je prestala crkvena jurisdikcija SPC na teritoriji Sjeverne Makedonije. SPC je prihvatila i arhiepiskopa ohridskog i makedonskog Stefana, kao poglavara tzv. MPC – Ohridska arhiepiskopija.
Ovakva saborska odluka je protivna interesima, kako SPC, tako i srpskoga naroda u cjelini.
Sagledajmo, u bitnom, šta je prethodilo njenom donošenju.
Nakon proglašenja nezavisnosti Bivše jugoslovenske republike Makedonije (BJRM), postavljeni su administratori za sve eparhije SPC u toj državi. Tamošnje državne vlasti i raskolnička crkvena jerarhija onemogućavala je administratorima uređivanje crkvenog života u tim eparhijama, pa, čak, i posjete njima.
Godine 2002, potpisan je Niški sporazum između SPC i raskolničkih makedonskih arhijereja, nakon postizanja saglasnosti o ključnim pitanjima. Međutim, nakon povratka u BJRM, ti episkopi su odbili sporazum. Tadašnji vladika, a sadašnji poglavar tzv. MPC Stefan je, čak, pozvao vjernike i građane Makedonije da „dostojanstveno podnesu duhovni teror koji nad Makedonijom vrši SPC“?!
Dio tamošnjeg sveštenstva je ostao privržen Sporazumu. Među njima je bio i Jovan, mitropolit veleški i povardarski. On je bio na čelu Sinoda POA, koji je konstituisan 2003.godine i postao je arhiepiskop ohridski i mitropolit skopski.
Pravoslavna ohridska arhiepiskopija (POA) (sedam episkopija) bila je pomjesna i autonomna crkva pod jurisdikcijom SPC i u periodu od 2002. do 2022.godine, bila je jedina kanonski priznata crkva na prostoru današnje Sjeverne Makedonije.
Tomosom, iz 2005. godine, koji je potpisao blaženopočivši patrijarh Pavle, POA je dobila punu crkvenu autonomiju, pod pravnim okriljem SPC.
Međutim, makedonske vlasti su zabranile registraciju POA. Više godina, njena jerarhija je bila izložena pritiscima i maltretiranjima. Presuda Evropskog suda za ljudska prava da Ohridska arhiepiskopija bude registrovana kao vjerska zajednica nikad nije realizovana zbog postojanog otpora makedonskih vlasti i raskolničkog vrha tzv. MPC. Arhiepiskop Jovan je proveo pet i po godina u makedonskim zatvorima.
Sveti sinod Vaseljenske patrijaršije je, 9.maja 2022.godine, priznao samostalnost tzv. MPC „na području njene nadležnosti u granicama države Sjeverne Makedonije“. Vaseljenski patrijarh Vartolomej, pion zapadnih vladara iz sjenke i raskolnik pravoslavlja, je tada kazao da će arhijereji tzv. MPC, u dijalogu, riješiti sva otvorena pitanja s braćom iz „Crkve Srbije“?!
Nedugo potom, patrijarh Porfirije, poglavar SPC, već 24.maja 2022.godine, na zajedničkoj liturgiji, u Skoplju, obznanio je odluku o priznanju autokefalnosti (nezavisnosti) tzv. MPC – Ohridska arhiepiskopija.
„Sabor SPC prihvata i blagosilja autokefalnost MPC – Ohridske arhiepiskopije…Makedonija je…mesto gde su se vekovima molile suze za spas ljudskog roda…I ta radost olakšanja (priznanjem autokefalnosti) potekla je od majke crkve Vaseljenske patrijaršije i od sestrinske srpske crkve, Pećke patrijaršije…“, kazao je, između ostalog, patrijarh.
Time je potvrđena prethodna sinhronizovana aktivnost SPC i Vaseljenske patrijaršije oko priznanja autokefalnosti tzv. MPC. Indikativno je i da je patrijarh SPC (od koje tzv. MPC dobija nezavisnost) definisao kao sestrinsku, a ne kao Majku Crkvu?!“
Do priznanja autokefalnosti došlo je ekspresno, svega osam dana pošto je Sabor SPC (16.maja), odobrio kanonsko jedinstvo sa Ohridskom arhiepiskopijom. Sabor je tada saopštio i da za Makedonsku crkvu prihvata status najšire moguće autonomije, odnosno pune unutrašnje samostalnosti, koji joj je dodijeljen još 1959.godine. Sabor je izrazio nadu da će se „bratoljubivo rešavati i riješiti pitanje konačnog statusa MPC – Ohridske arhiepiskopije, čemu treba da uslijedi svepravoslavno saglasje i prihvatanje tog statusa“.
U saopštenju Sabora je navedeno i „pošto su ovim uklonjeni razlozi za prekid bogoslužbenog i kanonskog opštenja izazvani jednostranim proglašenjem autokefalnosti 1967.godine, vaspostavlja se puno liturgijsko i kanonsko opštenje“. Naglašeno je i da „vaspostavljanjem na kanonskim osnovama i pod uslovima važenja kanonskog poretka na čitavom području SPC, dijalog o budućem i eventualno konačnom statusu eparhija u Sjevernoj Makedoniji nije samo moguć nego je i cjelishodan, legitiman i realan“.
(Podsjećam da je Sveti arhijerejski sabor SPC, 1967.godine, „jednoglasno i jednodušno“ odlučio da pošto se viša jerarhija u Makedoniji „samovoljno nekanoski otcijepila od svoje Majke Crkve u raskolničku vjersku organizaciju“ da se prekine sa tom jerarhijom bogoslužbeno (liturgijsko) i kanonsko opštenje.)
Sabor se, saopšteno je, u budućem dijalogu neće rukovoditi realpolitičkim i geopolitičkim faktorima i nema namjeru da, prilikom rešavanja statusa, uslovljava „novu sestrinsku crkvu“.
Analizom saopštenja Sabora izvlačio se razuman zaključak da priznanje autokefalnosti MPC – Ohridske arhiepiskopije treba da bude eventualni ishod dijaloga SPC, tzv. MPC i drugih pomjesnih pravoslavnih crkava, kao završetak procesa rešavanja svih spornih pitanja.
Zašto je, onda, i pod kojim okolnostima i pritiscima došlo do hitnog priznanja autokefalnosti tzv. MPC?
Dana 18.maja 2022.godine, održan je sastanak Aleksandra Vučića (kao samozvanog svetovnog patrijarha koji pruža ruke i prema Nebu) i episkopa SPC. Sastanak je imao otvoreni i zatvoreni dio. Vučić je arhijerejima kazao da je „Srbija pod velikim pritiscima i zahvalan je SPC na razumevanju i podršci“, te da se „Srbija nalazi u mnogo težoj situaciji nego što izgleda. Ali da se ozbiljni oblaci nadvijaju i nad našom zemljom…Biće sve teže sačuvati interese jer će pritisci biti sve teži.“
Patrijarh Porfirije je zahvalio Vučiću „na odgovornom ponašanju u ovoj situaciji i odgovornom stavu“. Naglasio je i da „za našu crkvu je najvažnije stanje Crkve u matici, a to je Srbija…došli smo do toga da uspostavimo jedinstvo, da se braća iz Makedonije vrate u jedinstvo s nama i svim ostalim pravoslavnim crkvama…“
I prema svjedočenju Steve Pendarovskog, predsjednika Sjeverne Makedonije, i Aleksandar Vučić je (u Davosu) pozdravio odluku SPC „kao korak u pravom smeru“.
U tomosu o priznanju autokefalnosti (nezavisnosti) tzv. MPC navedeno je:
„Sveti hramovi i manastiri, naročito svetinje iz nemanjićkog perioda i poznijeg perioda srpskog prisustva crkvenograditeljstva i kulturnog stvaralaštva na tlu današnje Sjeverne Makedonije, kao i ukupna pokretna i nepokretna imovina SPC, unutar njenih granica ustupaju se na korišćenje novoj autokefalnoj sestrinskoj crkvi.“?!
Znači, oko 800 srpskih svetinja u Sjevernoj Makedoniji, na kojima su prekrečena „nepodobna“ imena srpskih ktitora, odnosno viševjekovno srpsko duhovno, istorijsko i kulturno nasleđe, poklonjeno je „raskolničkoj jerarhiji“ tzv. MPC. Zašto kažem, poklonjeno? Zato što, i pravno i faktički, davanje na korišćenje na neodređeno vrijeme i bez naknade jeste poklon – poklanjanje svetinja?!
Takođe, saborskom odlukom o autokefalnosti nastavljena je segmentacija srpskog duhovnog prostora i otimanje njenog kulturno – istorijskog nasleđa. Jer, u Sjevernoj Makedoniji se decenijama postojano briše srpska istorija i tragovi milenijumskog srpskog trajanja. To je i odricanje od srpskog duhovnog identiteta i srpskih svetinja na teritoriji nekadašnje Stare Srbije koje su „cari naši ogradili“ (Sveti Petar Cetinjski).
Šta se, iz naprijed navedenog, može zaključiti? I arhijereji SPC su prihvatili Vučićev lažni apokaliptički scenario po Srbiju, ako se istrajno ne ostane „na evropskom putu bez alternative“ (koji podrazumijeva i integraciju u NATO pakt) i ako se Srbija ne pridruži sveopštem ratu Zapada protiv Rusije. Znači, po Vučiću, a s time su se, faktički, saglasili i arhijereji SPC, treba se svrstati uz NATO agresore i otimačke svete srpske zemlje – Kosova i Metohije, a protiv vjekovne saveznice Rusije koja je jedini (uz Kinu) garant teritorijalne cjelovitosti Srbije?!
Priznanje autokefalnosti tzv. MPC izvršeno je protivno Ustavu SPC, iz 1957.godine (u daljem tekstu: Ustav). Naime, Ustav ne ovlašćuje nijedan crkvenojerarhijski organ (vlast) da prizna odvajanje eparhija, ili drugih oblika organizovanja, od SPC. Znači, priznanju autokefalnosti MPC morala je prethoditi promjena Ustava. U prilog tome, citiraću njegove odredbe:
-član 1 stav 1 – „SPC je jedna, nedjeljiva i autokefalna…“;
-član 16 – „Odluke o osnivanju (i)…ukidanju eparhija (ali ne i o priznavanju njihove autokefalnosti) donosi Sveti arhijerejski sabor, sporazumno sa Patrijaršijskim savjetom“;…“
Saborskom odlukom o autokefalnosti, priznata je paralelna raskolnička jerarhija (bez njenog pokajanja), uspostavljena još 1967.godine, na čelu sa „arhiepiskopom Stefanom“. Tom odlukom je, prećutno, poništen i „tomos (ukaz) o crkvenoj autonomiji Pravoslavne ohridske arhiepiskopije“, koji su, kao što sam već pomenuo, Sabor i patrijarh Pavle donijeli još 2005.godine.
Raskolnička jerarhija u BJRM, odnosno u Sjevernoj Makedoniji nikad nije priznavala SPC kao Majku Crkvu, već samo Vaseljensku patrijaršiju.
Tzv. MPC je priznata po nacionalnom a ne teritorijalnom kriterijumu. Drugima riječima, prihvaćena su „dostignuća“ makedonskog komunističkog etnofiletizma. Naime u „progresivnoj“ Jugoslaviji, jedan od strateških ciljeva republičkih komunističkih vlasti (u Hrvatskoj, Crnoj Gori i Makedoniji) bio je i stvaranje autokefalnih nacionalnih crkava, podjelom SPC i njenim pretvaranjem u „Crkvu Srbije bez pokrajina“.
Makedonski raskolnici imali su, dugovremenu i stalnu, podršku Vatikana. Kao dokaz za to, citiraću dio izjave poglavara tzv. MPC Stefana, koju je dao Hrvatskoj radioteleviziji (HRT), 28.maja 2022.godine:
„Koristim priliku da…zahvalim Vatikanu na onome što je učinio za kadar Makedonske pravoslavne crkve. Ja sam jedan od njih. Imao sam priliku da studiram na institutu Svetog Nikole u Bariju, sa saglasnošću i stipendijom Vatikana…“
Saborska odluka daće „vjetar u leđa“ i zagovornicima tzv. Crnogorske pravoslavne crkve i tzv. Hrvatske pravoslavne crkve da vrše još veći međunarodni pritisak i koriste, nimalo zanemarljive, ucjenjivačke kapacitete prema Srbiji.
Srpski arhijereji, kao duhovni vodiči srpskoga naroda, imaju i nacionalnu i istorijsku dužnost da čuvaju jedinstvo i nedjeljivost SPC, te da propovijedaju i održavaju najbliže odnose sa, istinski sestrinskom, Ruskom pravoslavnom crkvom i našom vjekovnom zaštitnicom – Rusijom.
Vučić je priznao da SNS i SPS hoće da nastave s muljačinama. Da, upravo to je rekaohttps://t.co/b1G1R7PaWb
— SRBIN info (@srbininfo) June 8, 2023
