Političke nacije jugoslovenskog i sovjetskog programa, kreirane katoličkim kolonijalizmom ili pod osmanskom okupacijom, legalizovane komunističkom politikom, i danas služe kao sredstvo razgradnje država i naroda

Pitanje „raskola“ eparhija Srpske pravoslavne crkve na prostoru Socijalističke republike Makedonije u vrijeme Socijalističke Jugoslavije (samoprozvanih Makedonska pravoslavna crkva) i njihovo kanonsko priznavanje od strane SPC, pod nazivom Makedonska pravoslavna crkva, ne može se razumjeti van političkog projekta Socijalističke republike Makedonije, tj. van projekta makedonske nacije i makedonskog jezika u Socijalističkoj Jugoslaviji. Takođe, ne može se razumjeti van njemačkog (austroslavističkog) jugoslovenskog jezičkog projekta Austrougarske monarhije, kao programa katoličke misije među slovenskom narodima Balkana i na dijelu današnje Ukrajine pod austrougarskom okupacijom. Formiranje Republike Makedonije u Socijalističkoj Jugoslaviji je program komunističke politike kreiranja političkih nacija i socijalističkih republika, a razgradnje istorijskih naroda i država, kao što je u SSSR-u kreirana ukrajinska nacija i republika.

Jugoslovenski jezički projekat nije samo komunistička kreacija, već kontinuitet jugoslovenske jezičke politike Kraljevine Jugoslavije od 1918. godine, kada je srpski jezik ustavno preimenovan, a kao kontinuitet programa austroslavističke kolonijalne kulturne politike – zvanično od osnivanja Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti 1866. godine u Austrougarskoj (u Zagrebu). Jugoslovenska akademija je program rimokatoličke misije na Balkanu, u svrhu formiranja slovenske rimokatoličke nacije na Balkanu. Osnivač i pokrovitelj Jugoslovenske akademije bio je njemački biskup Josip Štrosmajer, a prvi predsjednik – katolički fratar filolog Franjo Rački. Objekat obrade jugoslovenskog jezičkog programa je srpski jezik i ćiriličko pismo. Prvo preimenovanje tj. dvoimenovanje srpskog jezika je sprovela Jugoslovenska akademija objavljivanjem Rečnika srpskog ili hrvatskog jezika, u čemu su učestvovali srpski filolozi, saradnici austroslavističkog programa.

Austroslavistički jugoslovenski jezički program se sastojao u izdvajanju i kodifikovanju dijalekata istorijskih slovenskih jezika u posebne nove nacionalne jezike, kao osnove za kreiranje novih slovenskih političkih nacija. Tako je srpski jezik razgrađivan kodifikovanjem srpskih dijalekata kao novih „književnih jezika“ novih naziva, van strukture i kontinuiteta srpskog književnog jezika. Posle prvog preimenovanja tj. dvoimenovanja srpskog jezika u „srpski ili hrvatski“, proglašenjem jednog srpskog dijalekta jezikom drugog naziva jezika, otvoren je proces razgradnje srpskog jezika po dijalekatskoj osnovi. U Socijalističkoj Jugoslaviji su južni srpski staroštokavski dijalekti preimenovani u makedonski jezik, i prepušteni političkoj asimilaciji od južnih srpskih susjeda, i evropskoj kolonijalnoj kulturnoj politici.

U jugoslovenskom jezičkom projektu preimenovanja srpskog jezika status nezavisnog nacionalnog jezika prvo je dobio štokavski srpski dijalekat ijekavskog izgovora, koji je proglašen za „hrvatski jezik“ (koji se i pored izmišljanja i iskrivljivanja riječi ne razlikuje od štokavskog najprostijeg karadžićevski kodifikovanog seljačkog srpskog govora). Zašto bi onda bilo politički i lingvistički nelogično što su jugoslovenski komunisti za „makedonski jezik“ proglasili staroštokavski dijalekat srpskog jezika koji se razlikuje od  srpskog standardizovanog dijalekta? U Ustavu Kraljevine Jugoslavije je kao poseban bio priznat i „slovenački jezik“ koji nije različitiji dijalekat od srpskog štokavskog dijalekta nego što je to „makedonski“. U Ustavu Kraljevine Jugoslavije službeni jezik je bio srpsko-hrvatsko-slovenački, troimeni jezik troimenog naroda. Koliko je jugoslovenski jezički program bio rimokatolički politički projekat svjedoče činjenice da su u Kraljevini Jugoslaviji status nezavisnog nacionalnog naziva dobili „hrvatski jezik“ (kao jezik rimokatoličke zajednice), koji je isti srpski ijekavski štokavski, i „slovenački jezik“ (rimokatoličke zajednice), a nije dobio „makedonski“ dijalekat koji se od štokavskog, standardizovanog kao srpski, ne razlikuje manje od „slovenačkog“, tj. slovenački i makedonski dijalekti se podjednako razlikuju od štokavskog, nazvanog srpski.

U austroslavističkom katoličkom i zatim komunističkom jugoslovenskom jezičkom projektu su formirane jugoslovenske nacije: slovenačka, hrvatska, bošnjačka (od slovenskog stanovništva islamiziranog u periodu osmanske okupacije), makedonska, crnogorska. Posle rušenja Austrougarske, jugoslovenski jezički program su sprovodile Kraljevina Jugoslavija i Socijalistička Jugoslavija, a posle Prvog svjetskog rata je bio podržan i od evroatlantske i anglosaksonske politike u svrhu fragmentacije srpskog pravoslavnog prostora.

Misija Makedonija: „Posvađaj pa vladaj“

Komunističko rukovodstvo Socijalističke Makedonije je prema srpskom narodu sprovodilo svojevrsnu jezičku asimilaciju na osnovu različitog lokalnog dijalekta srpskog jezika koji je proglasilo zasebnim jezikom „makedonske nacije“, a koji je većim dijelom nekultivisani seoski govor kodifikovan kao književni jezik. Komunistička vlast je kreirala identitet makedonske nacije kao mješavinu politike plemenske pripadnosti i politike lokalnog dijalekta, probugarske plemenske politike, plemenske antigrčke politike, komunističke ateističke ideologije, programskog povratka paganstvu… U komunističkom makedonskom miješanju postoji i mržnja prema slovenstvu, i blgarsko-paganski nacionalizam preuzimanja pravoslavnih  srpskih i grčkih hramova, ima i politike protiv Fanara i saradnje sa Fanarom u „grčkoj“ paganskoj plemenskoj antislovenskoj agendi, koji sada koristi Makedonsku PC kao sredstvo protiv ujedinjenja slovenskih pravoslavnih naroda (kakav je slučaj priznavanje Pravoslavne ukrajinske crkve od Carigradske patrijaršije). Formiranje republike Makedonije i makedonske nacije je programski povezano sa nacionalnim bugarskim programom, koji je formiranje R. Makedonije vidio kao proširenje bugarskog nacionalnog prostora. Takođe, komunističko kreiranje R. Makedonije je bilo kreiranje konflikta između pravoslavnih slovenskih naroda Bugara i Srba, kao što je radila Austrougarska monarhija.

Komunistička strategija kreiranja nacija se sastoji u određivanju jednog toponima kao geografske odrednice ograničene oblasti u koju se učitava identitet nove nacije na osnovu plemenske i lokalne mentalitetske i ideološke pripadnosti. Takve hibridne nacije kreirane su kao laboratorijski virusi radi razgradnje istorijskih naroda i kultura, i prisvajanja povijesti drevnih naroda. Rezultat jezičko-nacionalne asimilacije u SR Makedoniji je svođenje srpskog stanovništva na oko 2 odsto, što pokazuje da je pripadnost srpskom narodu svedena na jedan dijalekat srpskog jezika a makedonski slovenski identitet na drugi srpski dijalekat, tj. da su dijalekti jednog jezika postavljeni kao genetske granice narodnosti. Tako je kreirana i ukrajinska nacija u katoličkom i komunističkom programu, na odnosu dijalekatske razlike u ruskom jeziku, na programskom povratku paganizmu i formiranju partijske crkve radi oduzimanja imovine istorijske i kanonske pravoslavne crkve. (Podsjetimo, atentator na Kralja Jugoslavije, Aleksandra, je bio pripadnik probugarske partije koja je smatrala da je Kraljevina Jugoslavija zauzela određene  bugarske prostore posle Prvog svjetskog rata, jer je Bugarska bila na strani Austrougarske i pod vlašću njemačke dinastije).

Republika Makedonija se razdružila sa Socijalističkom Jugoslavijom referendumom 1991. godine (kada je počeo ratni raspad SFR Jugoslavije secesijom republika Slovenije i Hrvatske, zatim Bosne i Hercegovine). Zatim je uslijedio spor R. Makedonije sa Grčkom oko naziva države, jer je Makedonija istorijski drevni naziv  šireg prostora od republike S. Makedonije, koji obuhvata dijelove današnje Bugarske, Srbije i Grčke u najvećem dijelu. Grčka je zbog toga imala ozbiljne opstrukcije na državnom nivou od strane struktura evroatlantske alijanse. Zbog tog spora se do prije tri godine R. Makedonija formalno nazivala Bivša jugoslovenska republika Makedonija, kad je 2019. u sporazumu sa Grčkom promijenila naziv u Republika Sjeverna Makedonija, radi ulaska u NATO i EU. Grčka je bila blokirala članstvo S. Makedonije u NATO i zbog mogućnosti teritorijalnih pretenzija na osnovu tog naziva, putem povijesnog prava na prostor Makedonije. Takvu političku i vojnu snagu nema S. Makedonija, ali bi mogla biti sredstvo atlantističkih aspiracija, posebno preko albanskih nacionalnih i islamskih aspiracija na Balkanu. Razlog grčkog zahtjeva za zaštitu svojih istorijskih i političkih prava u Evropskoj uniji od kulturne politike S. Makedonije je njemački i komunistički jugoslovenski program razgradnje istorijskih država i naroda.

Sve političke nacije jugoslovenskog programa (kao i političke nacije Sovjetskog Saveza), kreirane katoličkim kolonijalizmom ili pod osmanskom okupacijom, kasnije legalizovane komunističkom jugoslovenskom politikom, i danas služe kao sredstvo evroatlantskog i islamskog imperijalizma. Zato je strateška greška Ruske pravoslavne crkve dodjeljivanje ili prihvatanje naziva Ukrajinska pravoslavna crkva umjesto odrednice Ruska. Time je legalizovan sovjetski model kreiranja socijalističkih političkih nacija koje su po svojoj prirodi sredstvo razgradnje države i naroda.

Komunistička dijalekatska plemenska „Makedonska pravoslavna crkva“

U Drugom svjetskom ratu, nacistička Njemačka je okupirala Kraljevinu Jugoslaviju, a Bugarska je u sastavu Vermahta okupirala jugoistočni prostor Kraljevine Jugoslavije – Vardarsku Srbiju. Okupaciona vlast je jedan dio srpskog sveštenstva likvidirala a drugi dio protjerala, kao mitropolita skopskog Josifa Cvijovića i vladiku zletovsko-strumičkog Vikentija Prodanova. Bugarska pravoslavna crkva je na okupiranom području uspostavila upravu sa bugarskim vladikama i sveštenstvom. Zapadni dio Vardarske Makedonije je okupirala vojska fašističke Italije i priključen je italijanskoj Albaniji. Nakon oslobođenja od nacističke okupacije formirana je Socijalistička Jugoslavija i u njenom sastavu Socijalistička republika Makedonija. Sinod SPC je oktobra 1944. donijeo odluku o povratku prognanih vladika i sveštenika u svoje eparhije i parohije, ali komunistička vlast nije dozvolila povratak srpskog sveštenstva i naroda, kao što u istom programu progona srpskog naroda nije bio dozvoljen povratak srpskog stanovništva i sveštenstva na Kosovo i Metohiju posle progona od nacističkog okupatora i albanske vojske Vermahta. Time je počeo komunistički progon crkve u SR Makedoniji i rad komunističke vlasti na formiranju takozvane Makedonske pravoslavne crkve Socijalistike republike Makedonije. Takvim je sistemom Socijalistička Jugoslavija kreirala socijalističke republike a prema republičkim granicama i nove nacije i vjerske „crkvene“ zajednice.

Istim metodom je vršen progon pravoslavne crkve i srpskog pravoslavnog naroda u čitavoj SFR Jugoslaviji, u kojoj su proglašena tri nove političke nacije: Makedonci, Muslimani, Crnogorci. Na primjer, na prostoru Socijalističke republike Crne Gore su u vrijeme rata komunisti ubili skoro sve pravoslavne sveštenike i mitropolita, ali posle rata nisu uspjeli da preimenuju srpski jezik, jer su se tome protivili i mnogi komunistički kadrovi, i nisu uspjeli da preimenuju naziv Srpske pravoslavne crkve i formiraju Crnogorsku pravoslavnu crkvu, iako je vladika bio pripadnik plemena „Stare Crne Gore“, a time nisu uspjeli da formiraju crnogorsku naciju. Naime, posle raspada S. Jugoslavije, vlast komunističkog kontinuiteta je  formalnopravno preimenovala srpski jezik i proglasila novi naziv službenog jezika – „crnogorski jezik“ i formirala partijsko-plemensku Crnogorsku pravoslavnu crkvu, koja je ostala na nivou sekte.

Svrha formiranja Makedonske pravoslavne crkve, kao i Socijalističke Republike Makedonije, je progon pravoslavlja i onemogućavanje sabornosti pravoslavnih naroda, kao razdvajanje srpskog i grčkog naroda. Formiranje MPC i SR Makedonije je i dio procesa formiranja Velike Albanije kao atlantske agende od početa prošloga vijeka. Počelo je progonom pravoslavnog sveštenstva i naroda u Velikom ratu od bugarske austrougarske vojske, potom i u Drugom svjetskom ratu, a zatim od komunista u SR Makedoniji. Vođeni su pregovori sa patrijaršijom u Beogradu i dobijena autonomija je bila partijska antisrpska antihrišćanska autonomija, do potpunog raskola kada je Socijalistička Republika Makedonija proglasila autokefalnost MPC i odvajanje od svih pravoslavnih crkvi, i do 2022. kada je SPC priznala autokefalnost Makedonskoj pravoslavnoj crkvi. Naime, na svetoj liturgiji u Sabornom hramu Svetog Klimenta Ohridskog u Skoplju 24. maja prošle godine, patrijarh srpski Porfirije proglasio je da je Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve jednoglasno odlučio da prizna autokefalnost Makedonske pravoslavne crkve – Ohridske Arhiepiskopije. Patrijarh Porfirije je tomos kojim se potvrđuje autokefalnost Makedonske pravoslavne crkve – Ohridske arhiepiskopije uručio arhiepiskopu Stefanu 5. juna 2022. godine u Beogradu. Autokefalnost MPC su takođe priznale Bugarska pravoslavna crkva (ali ne pod tim imenom) i Ruska pravoslavna crkva. Carigradska patrijaršija je, prethodno, istog mjeseca iznijela svoj stav prema nazivu i imenu MPC – na zajedničkoj molitvi MPC je od Carigradske patrijaršije dobila dokument o povratku u kanonski status. Grčke crkve ne priznaju autokefalnost MPC osporavajući naziv crkve, te smatraju da samo Vaseljenska patrijaršija može dati autokefalnost, a ne pomjesna majka crkva. (Odnos Srpske PC i Bugarske PC prema nazivu Makedonska crkva govori o političkom stavu prema prisvajanju povijesnih prava.)

Ovog mjeseca će biti okončan proces integracije Ohridske Arhiepiskopije SPC u MPC i završen proces prevazilaženja makedonskog raskola, u kojem je Srpska Pravoslavna Crkva pokazala stav pomirenja prema pravoslavnima u S. Makedoniji. Prema Vikipediji, u saopštenju Svetog Sinoda Carigradske Patrijaršije se navodi: „Sveti Sinod, koji se sastao u ponedeljak, 9. maja 2022. godine, pod predsedavanjem Njegove Božanske Svetosti, Vaseljenskog Patrijarha gospodina Vartolomeja I, iscrpno je razmatrao crkveni problem u Sjevernoj Makedoniji i, ocenjujući u završnoj fazi, žalbu (,eklitusʻ) pomjesne Crkve Majki Crkvi, kao i ponovljene apele države Sjeverna Makedonija, odlučili su sledeće: U evharistijskom opštenju, prima jerarhiju, sveštenstvo i narod ove svete Crkve pod rukovodstvom Arhiepiskopa Stefana, liječeći ranu raskola i polivajući ,svetim vinom i uljemʻ rane naše pomjesne pravoslavne braće. U tom cilju se usvaja važeći Patrijaršijski i Sinodalni zakon: Presvetoj Srpskoj Crkvi ostaje da odlučuje o administrativnim pitanjima koja postoje između nje i Crkve u Sjevernoj Makedoniji, naravno, u okviru kanonskog akta i crkvenog predanja. (Njegova Svetost Arhiepiskop carigradski, novorimski i vaseljenski patrijarh Vartolomej I.)“

U Tomosu o autokefaliji piše da SPC „ustupa na korišćenje“ svoje istorijsko nasleđe novoj autokefalnoj Crkvi. Srpska pravoslavna crkva nije imala pristup svojim južnim eparhijama od 1941. godine, a danas svi srpski arhijereji i patrijarh imaju pristup svakoj svetinji u S. Makedoniji i svi arhijereji iz S. Makedonije imaju dostup svim srpskim svetinjama širom sveta. „Status Crkve u Severnoj Makedoniji je kanonski potpuno i ispravno regulisan. Ispunjena su dva glavna uslova: nije prošla teza da Srpska pravoslavna crkva mora da prizna puč, odnosno samoproglašenu autokefalnost (1967), a, sa druge strane, ona je na delu pokazala da joj prioritet predstavljaju jedinstvo Crkve i spasenje duša i savesti oko dva miliona vernika.“

Valjanost odluke SPC će se brzo pokazati odnosom Makedonske pravoslavne crkve prema Srpskoj i drugim pravoslavnim crkvama. Jedan od razloga kanonskog priznanja Makedonske pravoslavne crkve od strane SPC je i izbjegavanje ukrajinskog scenarija, sukoba slovenskih pravoslavnih naroda. Jedan od faktora pomirenja sa pravoslavnim narodima mogao bi biti pravoslavni narod S. Makedonije koji bi bio za jedinstvo sa pravoslavnim srpskim sunarodnicima, a možda i sveštenstvo ako bi se vratilo pravoslavnom predanju i napustilo plemensko-političke stavove pod pravoslavnim pseudonimom. Međutim, postoji mogućnost da se u S. Makedoniji u crkvenoj i državnoj vlasti pojača antipravoslavna politika insistiranjem na autohtonosti makedonskog naroda i jezika. Ideologija istorijskog revizionizma u S. Makedoniji traje od osnivanja Socijalističke Makedonije, koja se ispoljava prepravljanjem i uništavanjem artefakata koji svjedoče naziv srpske narodnosti i srpskog plemstva na prostoru Makedonije, posebno na natpisima fresaka srednjovjekovnih manastira i u srednjovjekovnim rukopisima. Težnja određenih kadrova MPC je približavanje rimokatolicizmu, poput pravoslavnih crkvi koje su prešle na katolički kalendar, što je počelo prelaskom Carigradske patrijaršije na gregorijanski kalendar 1922. godine.

S. Makedonija je pod stalnim pritiskom agresivne albanske plemenske i islamske politike. Na primjer, prije dva mjeseca islamska zajednica je nastavila izgradnju džamije i naselja u blizini pravoslavnih Svetinja na Ohridu, koja je privremeno bila prekinuta. Međutim dosadašnja praksa pokazuje da su pristalice takvih političkih nacija bili protiv pravoslavnih sunarodnika, zajedno sa islamistima i unijatima. Crnogorci (kao socijalistička politička nacija), „montenegrini“ kako ih nazivaju pravoslavni sunarodnici, sa prohrvatskim političarima i islamistima napadaju pravoslavne hramove i sunarodnike. Razlog saradnje islamista sa Crnogorcima protiv pravoslavnih je mala brojnost muslimana u Crnoj Gori, dok muslimana u S. Makedoniji ima mnogo više i nisu prinuđeni na saradnju sa „Makedoncima“ već sprovode progon i nacionalno preimenovanog pravoslavnog naroda. U tom kontekstu, važno je zapaziti da u S. Makedoniji albanski jezik ima status službenog jezika, a nemaju ga srpski i bugarski jezik, kao slovenski jezici srodni „makedonskom jeziku“, što govori o politici albanske asimilacije u S. Makedoniji, ali i  o „makedonskoj“ jezičkoj politici prema jezicima slovenskih susjeda.

Slovenski dijalekti u njemačkom jugoslovenskom projektu

Danas možemo konstatovati kontinuitet katoličko-komunističke koalicije u kolonizaciji srpskog jezika, kao i u kolonizaciji ruskog jezika u Ukrajini. Naime, za pravoslavne narode koje katolička misija nije mogla prevesti u katolicizam Kongregacija je preko jezičke politike kodifikovala na osnovu dijalekata jednog jezika nove jezike kao osnove „novih nacija“ radi razgradnje pravoslavnih naroda i prevođenja manjih nacionalnih zajednica u katolicizam.

Posle promjene imena republike Makedonije u Sjeverna Makedonija, što je bio uslov Grčke da S. Makedonija pristupi pregovorima za članstvo u EU, Vlada Bugarske je oktobra 2019. usvojila odluku da kao svoj uslov za pristupanje S. Makedonije pregovorima za članstvo u Evropskoj uniji postavi crvenu lingvističku liniju – da S. Makedonija promijeni naziv zvaničnog jezika. Kao što Grci tvrde da naziv Makedonija predstavlja i grčki geografski i povijesni prostor, tako bugarski filolozi tvrde da su rukovodstvo R. Makedonije i jugoslovenski jezikoslovci makedonskim jezikom nazvali dijalekte bugarskog jezika. Vlada Bugarske je usvojila dokument koji definiše uslove za pregovore S. Makedonije sa Evropskom unijom. Sofija traži da Skoplje odustane od termina „makedonski jezik“ – i da koristi frazu „zvanični jezik Republike Sjeverne Makedonije“, a da se, ako je potrebno, uz termin makedonski jezik svaki put doda i ograda – „u saglasnosti sa Ustavom Republike Sjeverne Makedonije“.Bugarski filolozi tvrde da je jezik u Sjevernoj Makedoniji proizvod evolucije dijalekata bugarskog jezika. Takođe, Bugarska je tražila i da se u Makedoniji iz udžbenika izbace formulacije poput „bugarski fašistički okupator“ za vojne jedinice koje su u Drugom svjetskom ratu kao vojska Vermahta okupirale Makedoniju, tj. jugoistočnu Srbiju. Postavljen je i zahtjev za rehabilitaciju žrtava komunizma.

Prije Drugog svjetskog rata, dijalekti na prostoru današnje S. Makedonije, koja je bila u sastavu Kraljevine Jugoslavije, su smatrani južnim dijalektima srpskog jezika. „Makedonski jezik“  je postao zvaničan jezik Socijalističke Republike Makedonije 1944. godine. Jugoslovenska jezička politika austrougarske Jugoslovenske akademije, potom Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca – Kraljevine Jugoslavije, i zatim Socijalističke Jugoslavije jeste rasparčavanje srpskog jezika, a ne bugarskog. Austroslavistička kancelarija je i bugarski jezik uključivala u jugoslovenski jezički program ali zbog određenih razloga rad Jugoslovenske akademije u Bugarskoj se sastojao u jačanju bugarske jezičke samostalnosti u odnosu na ruski jezik da ne bi bio pripojen ruskom dijalekatskom atlasu.

U kontekstu bugarskog uticaja na Makedonsko nacionalno i crkveno pitanje, i u kontekstu kontinuiteta projekta Jugoslovenske jezičke politike, važno je znati da je austroslavistička jugoslovenska jezička politika sprovođena i na prostoru Bugarske. Bugarska je bila planirana u austroslavističkom programu kao članica Jugoslovenske jezičke i državne zajednice, čije nasleđe bugarski filolozi i političari do danas poštuju. Bugarsko veleposlanstvo u Hrvatskoj i bugarski državnici tradicionalno odaju počast njemačkom biskupu Josipu Štrosmajeru i fratru filologu Francisku Račkom koji su zbog doprinosa duhovnom zbližavanju dva naroda 1884. proglašeni počasnim članovima Bugarske akademije nauka. Bugarska država i akademija počast dvojici rimokatoličkih misionara odaje polaganjem vijenaca na spomenik biskupu Josipu Štrosmajeru i na spomen ploču fratru filologu Franju Račkom, prvom predsjedniku Jugoslovenske akademije, a povodom obilježavanja bugarskog nacionalnog praznika Dan narodnih prosvetitelja 1. novembra, kojim se odaje počast bugarskim prosvjetiteljima, književnicima i svim kulturnim delatnicima koji su dali doprinos razvoju bugarske kulture, nauke i obrazovanja. Zahvaljujući katoličkom biskupu Štrosmajeru, 1861. je objavljena prva zbirka narodnih pjesama braće Konstantina i Dimitrija Miladinova, a bugarskim studentima je omogućeno školovanje na austroslavističkom Sveučilištu u Zagrebu, u Austrougarskoj, koje je služilo školovanju slovenskih kadrova u austroslavističkoj misiji kodifikovanja dijalekata ruskog jezika kao nezavisnih nacionalnih jezika. Zbog toga je u Sofiji sagrađen spomenik biskupu Štrosmajeru  i jedna ulica nazvana njegovim imenom. Takođe, katolički fratar Franjo Rački je zadužio bugarski jezik i kao povjesničar napisao Povijest Bugarske (otkrivena tek 1995. u Hrvatskom državnom arhivu i objavljena 1999), a kao prvi saradnik biskupa Štrosmajera pomagao je Konstantinu Miladinovu u sastavljanju prvog hrvatsko-bugarskog rečnika,  zbog čega je katolički fratar Franjo Rački jedini stranac kome je postavljen spomenik u palati Bugarske akademije nauka, u Sofiji. (O strateški pogrešnoj politici Ruske carevine prema Bugarskoj nacionalnoj i vjerskoj politici pisao je detaljno diplomata Ruske carevine, Konstantin Leontjev.)

Podsjetimo se povijesnih činjenica: središte srpske srednjovjekovne države je pored Kosova i Metohije bio prostor današnje S. Makedonije, prestonica srpske carevine bilo je Skoplje, u kojem je Car Dušan Uroš Nemanjić krunisan za cara, Vaskrsa 16. aprila julijanskog kalendara 1346. godine. (Carska titula Dušana Nemanjića bila je car Srba i Grka – Βασιλέως και αυτοκράτορας Σερβίας και Ρωμανίας). Dušanov zakonik (u starim prepisima se naziva Zakon blagovjernago cara Stefana) je uz Zakonopravilo Svetog Save, najvažniji zakon srednjovekovne Srbije. Donet je na saboru vlastele i crkvenih velikodostojnika, održanom na Vaznesenje Gospodnje, 21. maja 1349. godine u Skoplju, i dopunjen na saboru održanom 31. avgusta 1354. godine u Seru. Zakon je usvojen u svrhu uređivanja srpske države propisima koji bi važili za cijelo carstvo i podjednako za sve podanike. Poslije smrti Cara Dušana prostor Makedonije bio je središte najmoćnije srednjovjekovne srpske dinastije Mrnjavčević, sa središtem u Skoplju i Prilepu, i koja je pružala najjači otpor osmanskoj okupaciji Balkana i Istoka, i posle čijeg uništenja je bio otvoren prostor osmanskim osvajačima Balkana. (Prema predanju, u mom zavičaju u Crnoj Gori, u Morači, vjeruje se da smo porijeklom od roda Mrnjavčevića, koji vode porijeklo sa prostora Dalmacije i Hercegovine.)

Makedonsko ćirilično pismo

Međutim, „makedonski“ filolozi, u kodifikovanju „makedonskog“ dijalekta, nisu potpuno napustili predanje ćirilične pismenosti, nisu nastavili jugoslovensku jezičku doktrinu dvoazbučnosti (digrafije) – prozelitski program prelaska na latinično pismo. Zvanično pismo S. Makedonije je varijanta austroslavističkog jugoslovenskog „karadžićevskog“ srpskog surogata ćirilice – mješovitog ćirilično-latiničnog prozelitskog pravopisa. Sjeverno-makedonski surogat ćirilice je, kao i srpski surogat ćirilice, formiran prema latinskoj hrvatskoj varijanti glasovnog latiničnog pisma, u misiji katoličke kolonizacije srpskog jezika i ćiriličnog pisma. Preuzeta je grafička osnova i sistem fonološkog jednostavnog pisma, odvojenog od grafičkog i semantičkog sistema ćiriličnih pisama. Kao i u surogatu srpske ćirilice, i u makedonskoj ćirilici je zadržano latinsko slovo J kao simbol mješovitog latinično-ćiriličnog jugoslovenskog pisma, i kao zamjena za izbačena ćirilička slova za taj glas u odgovarajućim kontekstima. Uneseni su grafemi LJ, NJ, DŽ – karadžićevske kreacije, koje je V. Karadžić, srpski saradnik austroslavističke kancelarije, prema uputstvu njemačkih slavista kreirao radi narušavanja grafičkog i semantičkog sistema ćiriličkog pisma, proizvoljnim promjenama složenog sistema i kontinuiteta ćiriličke pismenosti. Njemački slavisti su dozvolili srpskim saradnicima da prave ćiriličke folklorne frizove u surogatu srpske ćirilice ali u okviru sistema hrvatskog latiničnog fonetskog pravopisa.

Latinično i ćiriličko pismo su predstavljali granice latinske i pravoslavne civilizacije i crkve. Od progona Svetih Ćirila i Metodija, program latinske lingvističke i vjerske misije na Balkanu bio je progon ćiriličke pravoslavne pismenosti i pripajanje latinskoj pismenosti germanizovanih Slovena, a potom odvajanje ćiriličkog pisma i književnosti pravoslavnih Slovena Dalmacije i Balkana od velike pravoslavne slovenske carevine i crkve. S. Makedonija, na čijem je prostoru u Ohridskoj arhiepiskopiji bilo središte slovenske pravoslavne ćiriličke pismenosti učenika Svetih Ćirila i Metodija, postala je politički medijum antipravoslavne „makedonske“ misije.

Ali, Sjeverna Makedonija se graniči sa Bugarskom i Grčkom koje koriste i poštuju ćirilično pravoslavno pismo, Albanijom koja koristi albansku varijantu latinice, i Srbijom koja u programu jugoslovenskih evrointegracija primjenjuje ćirilični surogat prozelitskog pravopisa u svrhu prelaza na latinično pismo, što Makedonci zbog naglašavanja nacionalne nezavisnosti ne prihvataju (iako koriste kompatibilan latinični pravopis u udruženjima „Makedonaca“ u Hrvatskoj). Zato makedonski mješoviti surogat ćirilice nije pokazao svoju pravu prozelitističku namjenu.

Budući da Bugarska, kao i Grčka i Rusija, koristi predanjsko ćiriličko pismo cjelovitog grafičkog i semantičkog sistema, bugarska ćirilična kultura bi, kao pravoslavno predanje pismenosti, trebalo da povoljnije utiče na „makedonski jezik“ od srpske jugoslovenske jezičke politike prozelitskog postupnog prelaza na latinično pismo, jer sve partije na vlasti Srbije i Crne Gore od raspada Jugoslavije sprovode jugoslovensku jezičku politiku ravnopravnog statusa ćiriličkog i latiničnog pisma u službenoj upotrebi i u školskom obaveznom obrazovanju.

Vučić je slab i potrošen, pokušava da pretekne: Da li će sutra raspisati izborehttps://t.co/UumayKe5oY

— SRBIN info (@srbininfo) June 6, 2023

Izvor: Stranica Ognjena Vojvodića, Stanje stvari

Oznake: komunizam, Makedonija, Ognjen Vojvodić, tzv. makedonska crkva, tzv. MPC